Touto-bono
Salvia sclarea
Lamiaceae Labiaceae
Àutri noum : Erbo-di-bons-ome-blanc, Sauvieto-de-prat, Erbo-di-plago.
Noms en français : Sauge sclarée, Toute bonne.
Descripcioun :La touto-bono, que trachis long de camin e de routo, es uno planto pulèu forto, ramificado, lanouso emé d'óudour. Li fueio (e li bratèio) soun larjo. Coumpara emé la sàuvi-d'Etioupìo que ié sèmblo un pau.
Usanço :La touto-bono, coume soun noum lou dis èi vertuouso contro mant un proublèmo. Ajudo à sougna e sarra li plago, èi bono pèr li mau de vèntre (digestioun e règlo), pèr limita li susour, lou coulesteròu e lou sucre dóu sang. Ajudo peréu pèr amoureja e proun enca. Li fueio e li flour podon èstre boutado dins lou manja pèr douna de goust (bevendo, sucrarié,counfituro, soupo...).
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Salvia
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 15 à 30 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Camin
- Ermas
- Champ
- Colo
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Pontico
Ref. sc. : Salvia sclarea L., 1753
Crousadello(-articulado)
Oxalis articulata
Oxalidaceae
Noms en français : Oxalis articulée, Oxalide articulée.
Descripcioun :Planto renadivo, basso en mato. Se recounèis à si flour roujo que vènon d'ouro à la primo e à si fueio tipico di tres fuioun que dounon d'èr à un tréulet bastard e bourrihudo di dous coustat. Nous vèn d'Americo dóu miejour (Brasil) pèr pimpa li jardin.
Usanço :Li crousadello, coume lou pan-de-cougiéu, Oxalis acetosella, dounon un goust acidula au manja. Poudès n'en garni vosto ensalado o vòsti soupo. Pamens fau pas trop n'en prendre malodi l'acide óussali qu'èi pas bon pèr li ren.
Port : Erbo
Taio : 5 à 20 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Oxalis
Famiho : Oxalidaceae
Ordre : Oxalidales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 8 à 18 mm
Flourido : Printèms
Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco : Planto envahissènto
Janvié à Decèmbre
Liò : Champ
- Escoumbre e proche dis oustau
- Ermas
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Americo-Sud
Ref. sc. : Oxalis articulata L., 1753